Tươi mới “phim ngày hôm nay xưa”.

Thành thử, khán giả truyền hình luôn được chiêm nghiệm những bài học sâu sắc, có giá trị về đạo làm người, đạo lý ở đời, cách đối nhân xử thế

Theo đạo diễn Hồ Ngọc Xum: “Những tác phẩm văn học của Hồ Biểu Chánh vốn đã quá hay, hay ở câu chuyện, ở giá trị tư tưởng, ở tiếng nói nên khi chuyển thể thành phim được khán giả đón nhận thì không có gì lạ”.

Ông cười cợt, chế giễu nhưng đau lòng, xót xa trước một tầng lớp đầy kệch cỡm, giả trá, hợm mình, ích kỷ. Tuốt sự nhập khẩu văn hóa, những trò lố lăng, kệch cỡm, tha hóa ấy vẫn còn hiện diện rất rõ trong từng lớp ngày nay. “Phim còn khắc họa sinh động bức tranh văn hóa của Hà Nội xưa, con người với những tính cách khác biệt mà khán giả chưa bao giờ hình dung được.

Cảnh trong phim Ngọn cỏ gió đùa. Đạo diễn Hồ Ngọc Xum cho biết: “Khán giả sẽ thấy những con người thôn dã lam lũ, chất phác, mộc mạc nhưng ý chí tranh đấu, sự hướng thiện cao cả và đặc biệt là dù thù hận nhưng họ vẫn cao thượng, khoan dung, lấy ân báo oán”. Nóng sốt tính thời sự Dựa trên 4 tác phẩm của nhà văn Vũ Trọng Phụng là Số đỏ, Cơm thầy cơm cô, Kỹ nghệ lấy Tây và Ánh sáng đế đô, bộ phim cái trò lại là một bức tranh trình bày khá đầy đủ các dạng con người trong xã hội Việt Nam đầu thế kỷ XX với vớ những mặt trái, nhố nhăng và tha hóa.

Ông đã ghi lại những câu chuyện nhân tình thế thái, những tình cảnh trớ trêu của đời người, như: mẹ kế con chồng, thảm kịch sinh con nối dõi, phân chia tài sản, kế nghiệp; người nghèo khổ gặp cảnh hoạn nạn hay thói tham tiền bạc nghĩa, phụ tình. Hao hao, những câu chuyện, vấn đề trong các tác phẩm của nhóm Tự lực Văn đoàn cũng mang hơi thở của thời đại mà theo đạo diễn Trần Lực, hấp dẫn với bất kỳ người nào từng đọc.

Điều tạo nên sức hút nhất, cũng được xem như kim chỉ nam, cốt lõi trong tác phẩm của Hồ Biểu Chánh là tính nhân văn, nhân văn. Hình thành dòng phim chuyển thể từ văn chương xưa Theo VFC, Trò đời được xem là “phát súng” thí điểm việc phá hoang dòng văn 1930-1945 lên phim, sau đó nếu nhận được phản hồi tích cực thì lần lượt những tác phẩm nức danh khác của các nhà văn Ngô Tất Tố, Lan Khai, Thạch Lam, Kim Lân, Nguyên Hồng.

Hình ảnh Xuân tóc đỏ và Đũi - đại diện cho nông dân bị bần cùng hóa, bà Phó Đoan đàng điếm ẩn giấu trong vỏ bọc của một mệnh phụ đoan trinh, vợ chồng Văn Minh theo đòi theo lối sống phương Tây, Vỹ Cầm dễ dãi, thực dụng…thời này vẫn đầy rẫy.

Ngày 4-8, phim Ngọn cỏ gió đùa (45 tập, TFS sản xuất, chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của cố nhà văn Hồ Biểu Chánh, đạo diễn Hồ Ngọc Xum) lên sóng HTV9. Kỳ tới: Giữ hồn xưa không dễ. Không chỉ có câu chuyện mà cách viết còn quá hay, thâm thúy, đặc biệt là quan điểm phê phán, những nét văn hóa truyền thống của Việt Nam cũng được phản ảnh khá rõ nét.

Nếu tính từ bộ phim video Ngọn cỏ gió đùa (sản xuất năm 1989, kịch bản: Việt Linh, đạo diễn: Hồ Ngọc Xum) - phim trước nhất dựng theo tiểu thuyết của Hồ Biểu Chánh, tới nay trong 12 phim thuộc “dòng” Hồ Biểu Chánh có đến 10 phim do TFS sinh sản, trong đó Hồ Ngọc Xum đạo diễn 4 phim.

Đã có hơn chục bộ phim truyền hình được chuyển thể từ tiểu thuyết của Hồ Biểu Chánh trước đó, như: Tân Phong nữ sĩ, Tình án, Khóc thầm, Con nhà nghèo, đắng cay mùi đời, Nợ đời, Tại tôi… Khi phim Ngọn cỏ gió đùa đang phát sóng, đạo diễn Hồ Ngọc Xum lại hăm hở thực hiện phim Hai khối tình (tác phẩm của Hồ Biểu Chánh viết năm 1939).

Sức hấp dẫn đầu tiên nằm ở chất liệu của một tác phẩm văn học hiện thực phê phán nổi danh của cố nhà văn Vũ Trọng Phụng, sau đó là thái độ của tác giả. Bản tính xã hội và con người thời ấy đến bây chừ vẫn còn tươi mới.

Các tác phẩm của ông đã và đang trở nên một rẻo đất lành mỡ màu để các nhà làm phim khai khẩn. Bộ phim Trò đời (32 tập, VFC sinh sản, chuyển thể từ các tác phẩm của cố nhà văn Vũ Trọng Phụng, đạo diễn - NSƯT Nhuệ Giang) phát sóng trên VTV1 kể từ ngày 9-8. Chưa bao giờ những tiểu thuyết trước năm 1945 được chuyển thể thành phim nhiều như vậy.

Từ trang phục, cách ăn nói, đi đứng, tôi nghĩ khán giả sẽ rất tò mò” - đạo diễn - NSƯT Nhuệ Giang cho biết thêm. Sau 17 năm làm phim điện ảnh, anh muốn phát triển câu chuyện của Ngọn cỏ gió đùa một cách đầy đặn và cụ thể hơn, chuyển tải giá trị tác phẩm sâu sắc hơn. Khi lên phim, những nhân vật này sẽ được khắc họa rõ nét và sinh động hơn.

Đạo diễn - NSƯT Nhuệ Giang cho rằng những vấn đề Vũ Trọng Phụng đặt ra vô cùng sâu sắc, mang tính thời đại cao.

Đạo diễn Võ Ngọc Hùng đánh giá: “Tính giáo dục, tính triết lý, tư tưởng “ở hiền gặp lành”, “gieo gió gặt bão” từ xưa đến nay vẫn thế, không bao giờ cũ, lỗi thời”. Chẳng hạn như những người đàn bà hy sinh đến tận cùng cho chồng con (Chồng con - Trần Tiêu), những con người lửng lơ trong ảo mộng (Gánh hàng hoa - Khái Hưng), những sứt mẻ liên tưởng đến gia tư (Thừa tự - Khái Hưng)…đều rất thật và mang hơi thở hiện đại.

Trong đó, tuyến nhân vật chính của phim được xây dựng chính yếu trên những nhân vật của bộ tiểu thuyết Số đỏ mà nhân vật trọng tâm là Xuân tóc đỏ. Ngọn cỏ gió đùa mang đến cho khán giả câu chuyện về cuộc đời của Lê Văn Đó - cũng chính câu chuyện thế cục của những thân phận con đứa ở miền Nam đầu thế kỷ XX: Như ngọn cỏ trước những cơn gió đùa, chông chênh, mềm yếu trong dòng đời khổ hạnh để tìm đến con đường chính đạo, tỏa sáng nhân cách.

Thấm đẫm tính nhân văn Tiểu thuyết của Hồ Biểu Chánh thuộc dòng văn chương phản chiếu hiện thực tầng lớp đầu thế kỷ XX, nơi người đọc có thể tìm thấy hiện thực xã hội và nền văn hóa miền Nam từ những năm 1920 đến 1945. Trong khi đó, đạo diễn Quốc Hưng, Phó Giám đốc Hãng phim TFS, cũng cho biết sẽ có một dự án dài hơi chuyển thể các tác phẩm của Hồ Biểu Chánh. Cũng sẽ được chuyển thể thành phim.

Trong khi đó, các tác phẩm văn học của nhóm Tự lực Văn đoàn như: Gánh hàng hoa, Thừa tự, Hồn bướm mơ tiên… cũng đang được chuyển thể thành kịch bản phim, mở màn là Gánh hàng hoa (đạo diễn - NSƯT Trần Lực) cũng sắp ra mắt khán giả.

Những tầng lớp đa dạng trong từng lớp, từ quan lại, địa chủ, hội đồng đến nghệ sĩ, dân giang hồ, nông dân, gái điếm…, ai cũng có tính cách và mệnh riêng. (Ảnh do đoàn phim cung cấp) Dễ thấy câu chuyện trong tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh được xâu chuỗi, đan cài khá chặt chẽ; cảnh huống được phát triển theo diễn biến quyến rũ.